Hüznü Arayan Adam Şeyhmus Çiçek'in İkinci Şiir Kitabı "Ağlamanın Ardından" a dair...

Hüznü Arayan Adam Şeyhmus Çiçek'in İkinci Şiir Kitabı "Ağlamanın Ardından" a dair...

Sensin

Ademin soy ağacı

En ince dalı sensin

Sensin zehirden acı

Peteğin balı sensin

...

Bir feryad bir kargaşa

Eşlik ediyor naaşa

Kafa değince taşa

Bakarsın ölü sensin

Her şairin bir ayak izi vardır. Şair şiirin izini sürerken arkasında ayak izleri bırakır. Bu ayak izleri bizlere şair hakkında bilgiler verirler. İyi bir okuyucu ve tahlilci bu ayak izlerinden şairin aksak mı yoksa çolak mı olduğunu çıkarabilir. Şair ayak izlerini toprağa değil mısralara bırakır. Bu izler aynı zamanda şairin kendine has bir yürüyüşü olup olmadığını, başkasını taklit edip etmediğini gösterir. Tahlilci ve okuyucu ise kafasında bu izler sayesinde şaire ait bir portre oluşturur. Okuyucu mısralardaki bu ayak izlerini takip etmeye başlar. Aslında şairin vardığı nokta ile okuyucunun varacağı  nokta aynı noktadır. Mısralarla başlayan ve yine mısralarda biten bu yolculuk değildir bu. Mısralarla başlayan bu seyahat okuyucuyu diyar diyar gezdirir.

Şiir

Yorgan bir iğnedir döşek çuvaldız

Şiirdir her gece uykuma batan

Şiir hep benimle dolaşır gündüz

Şiirdir her gece benimle yatan

...

Şairin şiire tarifler getiren, benzetmelerde bulunan ve şiirle olan ilişkisini dile getiren bu şiirinde Bahtiyar Vahapzade'nin üslubuna yakın bir üslup kullandığını söylemeliyim. Azeri Türk şiirinin son zamanlardaki önde gelen şairlerinden olan Vahapzade'yi okuyup okumadığını bilmemekle beraber son dönem şairlerinden sadece ve sadece Vahapzade'de rastladığım bir üslup. Şeyhmus Çiçek ile Vahapzade'nin benzer bir noktası daha var ki ikisi de inançlarından gelen menkıbeleri ve değerleri şiirlerine ustaca taşımayı başarmışlardır.

Şair Şeyhmus Çiçek "Ağlamanın Ardından" isimli kitabında zaman zaman hece veznini denemek istemişse de belli bir ölçüye uymayan hece veznini çağrıştıran dörtlük tarzı serbest vezin şiirlerinde daha başarılı olduğunu söylemeliyim.

Üçüncü Alem isimli şiirinde "Bir alem görüyorum gözlerimi açmadan" diye başlayan mısralarının akabinde gelen dizeler görsellikten öte düşünsel ve hayal aleminden alıntılar yapmış ve gözleri kapamadan görülen an'ın hazır bulundurduklarından öte şeylerden bahsederek önce çelişkiyi meydana getiriyor ve ardından  

ustaca ifadeler kullanıyor ki başlangıç dizesindeki çelişkiyi unutuyor ve bambaşka bir aleme seyahat ediyorsunuz. Şairin bu yanı gözardı edilmemelidir. Çünkü şairin "Ab-ı Hayat" şiirinde de aynı mantalite ve kurguya rastlamaktayız. Şair maddi, somut olandan yola çıkarak soyut ve hazır bulunmayanı resmetmektedir. Bu hazır bulunmayan zaman zaman geçmişten sürüklenerek getirilen değerler ve kavramlar zaman zaman da kalemini çalakalem kullanarak daha yaşanmamışın ensesinden aldığı kabarcıkları resmetmektedir. Abı-ı Hayat şiirinin eşiğinden girdiğinizde sizi Yecüc Mecüc, Hızır ve şiirimizin ilham kaynağı olan pınarlar karşılamaktadır. Hayalen bu seyahatten kurtulup geçmişi yaşamaya başlıyorsunuz ve ayaklarınızın toprağa bastığını hissediyorsunuz ta ki aşağıdaki son dörtlüğü okuyuncaya kadar.

Ab-ı Hayat

.....

Eş dost öldü zor dayandım

Evlat acısıyla yandım

Kan ter içinde uyandım

Bir baktım ki düşümdeyim

Her şairde olduğu gibi Şeyhmus Çiçek'te de sık tekrar ve kullanımıyla öne çıkan simgeler vardır. Şairler kendilerini bunlara daha yakın hissederler. Çiçek'te öne çıkan şey ise "ayna"dır. Eski Ben isimli şiirinde aynalarla yüzleşmektedir. Bir kabullenemeyiş görülür bu şiirde oysa bir "Aynalar Bakın Bana" isimli şiirinde bu yüzleşmeyi yaparken tarzı haline getirdiği şeyi yine yapmakta zaman ve hayatın kendisine düşürdüğü yıpranma, olgunlaşma, yaşlanma belirtilerini kabul etmemekte ve aynaların bir şeyleri eksik gösterdiğini aslında kendisinin değişmediğini vurgulamaktadır. Okuyucu sisli, çizik bir aynaya baktığını tam kabullenmişken ikinci dörtlükte aynalardan bir istekte bulunmaktadır. Bu istek şudur;

Gözde bulut başka kar

Yüzümü sarmış efkar

Ya dede ya ihtiyar

Bir isim takın bana

...

Sen çılgındın sarhoştun

Gah ağladın gah coştun

Deyin beyhude koştun

Vebali yıkın bana

mısralarıyla şiirine harika bir final yazmıştır.

Son zamanlarda sıkça kullandığım ve yetenekli şairlerimizin pes edip susmalarından mütevellit huzursuzluklarım var. Şairler iyi bir yapılanmaya ve çağın gereği olan sivil toplum kuruluşu haline gelememelerinden dolayı geçim ve maişet sıkıntısına düşüp kalemlerini terk etmektedirler. Sırf bu sebepden onlarca yetenekli şairimiz şiiri ve yazmayı bırakıp toplum içinde sıradanlaşmakta ve yetenekleri kaybolup gitmektedir. Şeyhmus Çiçek ile alakalı aynı kaygıları yaşamaktayım. Maişet derdi yazma yeteneğini bir kenara ittirmemesine dair dualarım var. Bir yandan da şair yaşam gerçeğiyle yüzleşmek zorundadır tabi. Burada şaire düşen şey bu yeteneğini yaşatma adına uykularından feragat edip yazma melekesini geliştirmeli ve sürekli hale getirmelidir. Cebinden kalemi ve defteri eksik olanlar ilhamı yakalasalar bile yazamazlar. Şairler için kağıt ve kalemi yanlarında taşımak hüviyet cüzdanı kadar önemlidir.

Bir Damla Zehir

Gömleği arkadan yırtılan da var

Geçmişi sayesinde kurtulanda var

Hayat

Başı toprak sonu toprak

Arasında birkaç yaprak

Elimizde çifte kalem

Karaladık parmk parmak

Eksi günah artı sevap

Böyle göründü hesap

"Ağlamak" şiirinde hüznü arayan adamla karşılaşıyoruz. Ben bunu şairin gülmekten ictinap etmesine bağlıyorum. Şairin böyle bir yapısı olduğunu gözlemledim. Gerçeği ve getireceği şeyi bildiği halde ısrarla üzerine gitmesi, açık dillilikle ilan ve beyan etmesi, kendi yaşadığı toplumun eksik, hasarlı ve biçimsel şekil değiştirmiş sapkınlıklarını bir takım yaftalamalara maruz kalma pahasına yazması hüzünleri şairimizin adresine taşımaktadır. Şiirlerinde hüznü arayan kadar adresinden hüzünlerin eksik olmadığı bir adam görmekteyiz.

Ben ağlamaya yatkınım

Gülmek bana ters gibi

Eğlence sıkar beni

Çelikten kafes gibi

...

Yas çekmek cennet bana

Dans etmek cehennemdir

...

Altmış yaş seyahatları var şairin. Zaman zaman yaşamadığı zaman dilimlerini (gözlemleyerek) kaleme almaya  çalıştığını görmekteyiz. Şairin yaşıyla ilgilenmeyen bir okuyucu olmak gerektiğimizi defaaten dile getirmişimdir. Şairin sosyal kimliği önbilgisiyle okunmaya başlanan şiirden doğru hazzı ve mesajı alamayacağımız kesindir. Her şairde olduğu gibi Şeyhmus Çiçek'te de geleceğe yolculuğu görüyoruz. İyi bir gözlemleme ve mepati kurmayla da bunu şiiirlerine taşımayı başarmaktadır.

Yolcu

         Köksal Akçalı'ya

Gidiş dönüş bileti

Aldık kalu belada

Bir bekleme müddeti

Gelip geçti arada

...

Ya başa bela olduk

Ya başımız belada

...

"Ağlamanın Ardından" isimli kitabının ikinci bölümü olan "Sırlarım Mısralarda" şiirinde okuyucuyu geçmişe seyahate sürükleyen şair aynı zamand kendi şiirini anlamak ve anlayabilmek için bir temel olması gerektiği gerçeğini perçimlemektedir. İnandığı veya başkalarının inandığı değer ve bu değerler meydana gelirken meydana gelen olayların tarihe düştükleri notları bilmeyen okuyucu şiirlerini eksik anlayacaktır. Yusuf'u kuyuya sonra da Züleyha'ya götüren yolu öğrenmemiş veya bilmeyen okuyucu (ki bunların sayısı hiç de az değildir) anlatılmak isteneni tam anlamayacaktır. İlk bölümde olduğu gibi bu bölümde de aynı hikayeye göndermeler yapılmaktadır.

Sırlarım Mısralarda

Ben kuyu yazdım

Siz içindeki çocuğu bulun

....

Züleyha beni Yusuf ederken

Arkadan yırtılan duygularımdı

....

Şehymus Çiçek'te Yusuf ile Züleyha'nın hikayesi baş hikayedir. Bu hikayeyi hayatının dizeleri diyeileceğimiz böylesine ustaca aktarmak yetenek işi olmakla birlikte bu hikayeyi kana kana içmekle de alakalıdır. Sırlarım mısralarda bölümünde şair "sen" kavramı üzerinde durmuştur. Buradaki muhatap sevgilidir ve zaman zaman "içimdeki ses" zaman zamanda "sensizlik",  "seni sevmeden", "seni gördükten sonra", seni sevdim", "seni arıyorum", "sana benziyor" ifade ve başlıklarıyla yansımaktadır.

O Resimdi

...

O resimdi

Seni özledikçe

Hasret ile baktığım

Ve o resimdi

İhanetini duyunca

Nefret ile yaktığım

Yenildim Baba bölümünün şiirleri daha yalın şiirler ve yakın hayat takibi konularını ihtiva ediyor. Bir itiraf gibi duran bu başlık altında gerçeklerle yüzleşme bölümleri var

İflas Eden Bezirgan

İflas eden bezirgan

Hani nerde sermayen

Ne çabuk geçmiş zaman

Sönmüş hayalin gayen

...

Artık her şey ters gibi

Günün gecen yas gibi

Eskimiş bir tas gibi

Dökülmüş tüm emayen

Yalınlığın hakim olduğu bir şiir " İflas Eden Bezirgan "  şiiri. Yine hayat gerçeğinden başka bir şey olmayan bu şiirde bunu yalın bir dille anlatma başarısı gerçeğini de görmekteyiz.

"Sinop Cezaevi" şiiri başkalarının hayat hikayelerini aktarmak gibi duruyor. Şairin yaptığı bu değil midir? Empati kurarak acılar çekmek. "Halim" şiiri de öyledir. Başkalarının hikayelerini ihtiva eder. Şairler empati kurabildikleri sürece toplumun şairi olurlar. Bu empati şairi yaptığı işte başarıya götüren (neredeyse) tek  yoldur. Şiirini hangi "...izm" sınıfına dahil olursa olsun empati şarttır.

Töre

Bizim hediyelerimiz silah

Festivallerimiz atıştı

Ya bu dedelerimizden kalma bir günah

Ya da biri bizi böyle eğitmişti

Hasmını ezebilmek için

Analar oğlan doğuruyordu

Kendi evladını aç bırakanlar

Kapının önünde köpek doyuruyordu

Kanunla hak aramak korkaklık sayılırdı

Adam dövebilmek ise en büyük onurdu

Bir de laf taşıyan dedikoducular vardı

Boş kalan yerleri de onlar doldururdu

Bir elimizle aç karınlarımızı tutarken

Öbür elimizle bıyıklarımızı kıvırırdık

Güçlülerin çirkin lafını yutarken

Zayıfların anasını ağlatırdık

Kızlarımızı satıyorduk

Başlık parasına, süt parasına

Üstüne bir de hediyeler istiyorduk

Gelinin yakın akrabasına

bu şiir Anadolu'da töre gerçeğinin kendisiydi. Geldiği toprakları, doğduğu toprakları, yaşadığı şartlar ve töreleri sorgulamayan şairin kalemi özgür değildir. Özgür olmayan bir kalem vermesi gereken mesajda kısıtlamalara gidecektir. Görmeniz gereken gerçeği görmez ve bu gerçekle yüzleşmezseniz yazacağınız şeyler doğru duygu ve mesajları içermeyecektir. Bu da her şiir en az bir duygunun ifadesi ve aynasıdır. Şair bu şiiriyle gerçeği yazmakla kalmamış Töre-2 ismini verdiği şiirde de çözüm yolundaki engelleri sarih bir şekilde ifade etmektedir.

Şair Şeyhmus Çiçek'i iki dörtlüğünü yukarıda zikrettiğim "sensin" şiiriyle tanımıştım. Şeyhmus Çiçek başında Erciyes'in karı, avuçlarında İbrahim'i yakan nârı aynı anda taşıyabilen bir şair. Onun serüvenini ifade edebilecek en güzel ifade "Hüznü Arayan Adam" ifadesi olacaktır. Yalın ve kendine has diliyle gelecekte görüşebileceğimiz bir kalem.

Bekir Kale Ahıskalı

Ekim 2010