Behçet Kemal Çağlar’ın “Bence Sen” isimli şiiri üzerine

Behçet Kemal Çağlar’ın “Bence Sen” isimli şiiri üzerine

Bence Sen

Garpta dağ, şarkta ırmak

Nerde olsam murat sen;

Güneye düşse yolum

Dicle sensin, Fırat sen

Haymana ovasında

Ekin,harman, hasat sen;

Meltemimsin Boğaz’da

İzmir’deysem imbat sen;

Şiirsem, kekelerim

Anlam katan inşat sen.

Ben uyuşuk itidal

Şahlanan ifrat sen.

Bocalarım ben sensiz,

Ben ham ervah, irşat sen

Susuzken kaynağımsın

Boğulurken imdat sen

Cennette gül bahçesi

Cehennemde sırat sen

İşte sözün kısası

Hayat sensin, hayat sen!





Behçet Kemal Çağlar





Yunus; “Sevdiğimi demez isem sevmek derdi beni boğar” der. Bu Yunusça bir bakıştır. Bunun tersini de söylemek mümkündür. Yani desiseye alışan bir insanın desise etmemesi veya etmemeye çalışması da kolay bir durum değildir. Hayata baktığınız pencereden beslenir hayal dünyanız. Bir önceki eleştiri/yorumumda Aşık Veysel’in bu bakış açısına benzer bir duygu ve bakış açısıyla yazdığı “Saklarım Gözümde Güzelliğini” isimli şiirini tahlil etmiştim bir sonraki şiir olarak Behçet Kemal Çağlar’ın “Bence Sen” isimli şiirini seçmemin özel bir sebebi var. Koca bir imparatorluğun yıkılışını düşündükçe bazı kesimler tarafından yıkılışın sebepleri arasında gösterilen maneviyattan uzaklaşma seçeneğinin aslında kolay telaffuz edilecek bir ifade edilmemesi gerektiğini göstermek olduğu kadar böyle bir seçeneğin insanoğlunun maneviyat duygusunu bir şekilde tatmin ettiğini göz önüne sermektir. İmparatorluktan devlet haline küçüldüğümüz o günlerde inanç-inançsızlık çatışması yaşanmış gibi gözükse de yine meselenin temelinde yıllardan beri süregelen inanç zinciri ile yeni dünya düzeniyle birlikte ortaya çıkan inanç şekillerine tabi oluş ve çatışmasına şahit olmaktayız. O geçiş devrinin şairlerinin eserlerini ele almak ve eserlerindeki diğer yanlarını yansıtmak onları ve eserlerini daha iyi tahlil etmemize vesile olacaktır. Bu şiire de o gözle bakıp incelemek gerekmektedir.



İnsanoğlu tarihin her döneminde ya kendini aşan varlıklara karşı bir hayranlık, onları kutsallaştırma ve tapınılacak nesne ve varlıklar kabul etme ya da varlıklarını bildiklerini bile inkar etme yoluna gitmiştir. Put’a, Güneş’e, Ay’a,

tapınmaların temelinde bu duygularını tatmin etme ihtiyacı vardır. Değişen ve gelişen çağımızda bile bu duygulara rastlanmaktadır. Fransız ihtilali aklı Tanrı olarak kabul etmeyi getirmiştir. Ziya Gökalp bile dinleri toplumların kollektif şuuru ile izah eder ki Durkheim’den etkilenmiş ve birçok düşüncesinin temelinde ona dayanmıştır. Behçet Kemal Çağlar’ın bu şiirinde olmasa bile birçok şiirinde yer alan “kahramanlık kültü” nü de buna tabi edebiliriz. O zaman şunu diyebiliriz insanlarda köklü olan tapma duygusu kendisine daima yeni konular arar.Politeizm devrinde bu duygu yüzlerce tanrı şeklinde tecelli etmişti…





“Bence Sen” şiirine gelecek olursak Behçet Kemal Çağlar bu şiirinde vatan duygusunu din duygusuna eşdeğer hale getirmiştir. Onun “Baş Dönmeleri” isimli şiirinde tarihin sürekliliğiyle birlikte vatan- tapınmak çüzgüsinde ki gelgitlerine şahit olmuştum. Ne diyordu o şiirin son mısralarında



Sinan’ın güzelliği döndürmüştü başımı



…..



Ata’nın güzelliği döndürmüştü başımı



……



Vatanın güzelliği döndürmüştü başımı



….



İnsanın güzelliği döndürmüştü başımı



….



Bu dört baş dönmesinden ayrı bir baş dönmesi

Döne döne aramak belki mezar taşımı



….



7+7’li hece vezniyle yazdığı bu şiirinde gerek vezin gerekse şekil bakımından Anadolu Halk ozanlarının kullanmadıkları hece veznini kullanmış ve bu şiiriyle bizlere onları hatırlatmıştır.



“Bence Sen” şiirinin güçlü oluşu şiirin iskeletini oluşturan vezin ve kafiyeden ileri gelir. Bu şiirdeki kafiye tarzını daha çok gazel ve kasidelerde görmüştüm.

Bir mısra aralıklarla tekrarlanan kafiyeler şiiri güçlü kılıyor ve ahenk veriyor. Şiir boyunca tekrarlanan “sen” redifini de göz ardı edemeyiz. Şiire kattığı ahenk kadar içeriğine de “bütünlük” vermektedir. Yüceltme duygusuna tan bir isim verilmemekle beraber sevilen ve yüceltilen “vatan”dır. Şiir kafilerinin çeşitliliği bakımından da kayda değer bir şiirdir.



Şair sevilen yüce varlıktan aldığı gücü anlatmakta ve inancımızdaki ahiret, iyi, kötü, cennet, cehennem, mükafat ve mücazata esas konu ve neticelere temas etmektedir. Behçet Kemal Çağlar’ı okumayan, bilmeyen gençliğin bir yanı eksik kalacaktır.


Bekir Kale Ahıskalı

2 Aralık 2009

Şiir Tahlilleri-61 Behçet Kemal Çağlar’ın “Bence Sen” isimli şiiri üzerine